Çanakkale Ezine’ye bağlı Geyikli, Truva (Troya) Savaşı’nın yaşandığı yer kabul ediliyor. Efsaneye göre bu savaş, ‘aşk’ uğruna yapılan ve tarihin gördüğü en büyük savaş. Acaba bu bölgenin belki de dünyanın en kaliteli zeytinlerine ev sahipliğini yaptığını bilseler Akhilleus Hektor’u, Paris de onu topuğundan vurup öldürür müydü?
“Kuzey Ege’nin saklı cenneti neresi?” derseniz hiç kuşkusuz akla ‘Geyikli’ gelir. Çanakkale Ezine’ye bağlı Geyikli, ufak tefek ama yeşille mavinin mutlu mesut kucaklaştığı tılsımlı bir yer. Tarihi geçmişi, eşsiz sahilleri, büyüleyen doğal güzelliği ile görülmeye değer bir tatil beldesi. Burası aynı zamanda mitolojik efsaneleriyle binlerce yıllık medeniyetlere ev sahipliği yapan, geçmişi M.Ö. 2000’li yıllara dayanan kadim topraklar. Öyle ki mitoloji denildiğinde ilk akla gelen, içinde aşk olan, filmlere konu olan efsanevi savaşın yaşandığı Truva Antik Kenti ile Büyük İskender’in isteği üzerine kurulan Alexandria Troas Antik Kenti bu coğrafya üzerinde bulunuyor. Geyikli’yi öne çıkaran bir başka unsur ise flora ve fauna çeşitliliği. Bu şirin beldenin neredeyse dört bir yanı zeytin bahçeleriyle çevrili.
DÖRT BİR YAN ZEYTİNLİK KAYNIYOR
İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün 2024 verilerine göre Ezine’de toplam 118 bin 643 dekarlık zeytin alanı mevcut. Bunun yüzde 79’u, yani 93 bin 727 dekarı Geyikli Zeytinyağı Coğrafi İşaret Bölgesi’nde. Coğrafi işaret sınırı ise Geyikli ile Gökçebayır, Kemallı, Bozköy, Mecidiye, Kumburun, Çamoba, Dalyan, Tavaklı, Uluköy, Üvecik, Alemşah, Körüktaşı, Karadağ, Akçakeçili, Yeniköy, Yahyaçavuş, Aladağ ve Hisaralan köylerinden oluşuyor. Geyikli’de ağırlıklı olarak ‘Edremit’, ‘Gemlik’, ‘Domat’, ‘Arbequina’ ve yerel bir tür olan ‘Hanımparmağı-Gelinparmağı’ zeytin çeşitleri var. Geyikli’nin adını zeytinyağında duyuran küçüklü büyüklü 20-25 civarında da marka bulunuyor.
DEĞERİ 1930’DAN SONRA ANLAŞILDI
Belediye Başkanı Mevlüt Oruçoğlu, uzun yıllar Türkiye’nin palamut ambarı olarak tanınan Geyikli’nin zeytinciliği ticari olarak keşfinin 1930’lara dayandığını söylüyor. Birbiri ardına açılan fabrikalar sayesinde zeytinin çok daha ekonomik şekilde işlenebilmesiyle ilginin bu ürüne kaydığını belirten Oruçoğlu, bu dönemden sonra yöredeki zeytin ağacı sayısının katlanarak arttığını kaydediyor.
Geyikli’nin Güney Marmara ve Kuzey Ege’nin geçiş noktasında, Çanakkale Boğazı’nın hemen çıkışında yer aldığına yer aldığına dikkat çeken Başkan Oruçoğlu, “Bu sayede yöremiz yılın her döneminde çeşitli yönlerden esen rüzgâra maruz kalıyor. Bu da zeytinimize farklı bir aroma kazandırıyor. Dolayısıyla, ‘Türkiye’nin nefaseti, lezzeti, kalitesi en iyi yağları bölgemizde üretiliyor’ diyebiliriz” diyor.
COĞRAFİ İŞARETLE GÜCÜNE GÜÇ KATTI
Geyikli Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin çabalarıyla Mart 2021’de Geyikli Zeytinyağı’na alınan coğrafi işaretin ürüne marka değeri kazandığını, pazarlama gücü kattığını, gerçek üreticileri koruyarak kırsal kalkınmaya aracılık edip ülke ekonomisine katkı sağladığını, belli ölçüde sahteciliği de engellediğini dile getiren Oruçoğlu, “Aynı zamanda zeytinyağımızın ülke ve dünya çapında hem bilinirliği hem de güvenirliği arttı” ifadelerini kullanıyor.
Şimdilerde Geyikli Zeytinyağı’na AB onayı alabilmek için tüm paydaşlar olarak çalıştıklarını paylaşan Başkan Oruçoğlu, “Biz Geyikli Zeytinyağı’nın dünyanın en kaliteli zeytinyağları kategorisinde bulunduğuna inanıyoruz. Çünkü hem duyusal hem de kimyasal açıdan birçok parametreyi barındırıyor. Dolayısıyla katma değeri çok yüksek bir ürün var karşımızda. Bunun doğru bir şekilde pazarlanması açısından coğrafi işaret pozitif etki sağlayacaktır. Öte yandan tüketicilerin coğrafi işaret amblemi olan ürünleri daha çok tercih etmesi bu ürünlerin satış değerini de yükseltecektir” diye konuşuyor.
HEDEF BÜYÜK, DÜNYA MARKASI OLMAK
Yerel yönetim olarak sektöre yönelik ne tür çalışmalar yaptıklarını da aktaran Oruçoğlu, “Biz işin daha çok reklam, pazarlama ve üreticimizin gerek yurt içi gerek yurt dışı tanıtılması kısmındayız. Çiftçimizin ve üreticimizin her zaman yanındayız. Onların seslerini duyurmak, ürünlerini en iyi şekilde tanıtabilmek için şenlikler ve fuarlar düzenliyoruz. Benzeri organizasyonlara da katılıyoruz. Bunlardan biri de Kuzey Ege Zeytincilik ve Kırsal Yaşam Fuarı. Agonya Fuarcılık’ın sahibi Musa Uzun’un düzenlediği fuar bu yıl 29-31 Ağustos’ta yapılacak. Bu organizasyonu büyütüp, geliştirip, ulusaldan uluslararasına dönüştürme hedefimiz var” görüşünü dile getiriyor.
Üreticilerin ortak sorununun öncelikle hasat maliyeti olduğuna dikkat çeken Başkan Oruçoğlu, ekliyor: “Belirli bir işçilik fiyatının oluşmasında önderlik eden bir kuruluş maalesef yok. Üreticiler işçilerle kendileri bir fiyat belirlemeye çalışıyor. Yöremizde ne yazık ki kalifiye işçi de yok. Hiçbiri zeytin toplayıcılığında tecrübeli değil. Ağaçlara ve ürüne zarar verebiliyorlar. Kısa vadedeki hedefimiz üreticilerimize destek olarak üretimi sürdürebilirliklerini sağlamak. Orta vadede ise üretim, özellikle de toplama maliyetlerinin düşürülmesine yardımcı olabilmek. Zira toplama maliyeti üreticilerimiz için çok büyük bir gider kapısı. Bununla ilgili Ar-Ge çalışmalarının yapılması, zeytinliklerin makineli hasada uygun hale getirilmesi gerekiyor. Biz de tüm bu konularda elimizden geldiğince üzerimize düşeni yapmaya devam ediyoruz. Beldemiz zeytin zeytinyağlarının dünya pazarında daha fazla yer bulmasını amaçlıyoruz.”
Adı gibi hanım hanımcık
‘Hanımparmağı’ ya da ‘gelinparmağı’ olarak bilinen Geyikli’ye özgü bu zeytin çeşidi 2014’te Çanakkale Ezine’deki Genetik Kaynaklar Projesi kapsamında tespit edilmiş. 2017 yılında da tescil edilerek milli çeşit koleksiyondaki yerini almış. Adı gibi kendi de hanım hanımcık. Yaprakları eliptik, meyvesi oval, sarısı bol, yumuşacık bir yeşili var, çok zarif bir zeytin. Bu çeşit genetik kaynaklar projesi kapsamında 2014’te tespit edilmiş. 2017’de de tescil edilerek milli çeşit koleksiyondaki yerini almış. Türkiye’nin zeytin çeşitlerini hayatta tutabilmek, kaybolmaya yüz tutanları yeniden hayata döndürmek için çalışmalar yapan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya’nın yoğun çabalarıyla 2020-2021 sezonunda ilk defa bir firma için ‘Hanımparmağı’ndan natürel sızma zeytinyağı üretilmiş. Daha ilk yılında katıldığı Monocultivar EXPO 2022’de 0.1-0.3 asit oranıyla altın madalyaya layık bulunmuş.
Geyikli’ye değer katanlar
Geyikli’nin adını zeytin ve zeytinyağında duyuran küçüklü büyüklü çok sayıda marka bulunuyor. Bunlardan bazıları alfabetik olarak şöyle: Altındamla, ArmaGrande, Ayvaz, Cemsel, Dalgıç, Durukaan, Eşrefbey, Galia, Garbi, Gevendede, Geyikli, Geyikli Albatros, Geyikli Can, Geyikli Naturel, Gusto Anatolica, Hacıpaşa, Hakkı Aker, Hereliv, İda Olea, idaTROY, İlionn, İlyada, Levi Farm, Mehmet Sapmaz, Minkerizade, Ninurta, Nur, Olivesun, Oli Vogue, Ottoman, Önay, Safi’den, Sezer’s Oliva, Sezgin NS, Tavoliva, Tenedos, Toy Konağı, Troy Anatoliva, Truva’nın İncisi, Uysal, Verde, Vivendi, Zelena, Zeytinem.