İmparator’un izinde
İbrahim Ethem Tolun, zamanının önemli bir iş insanı ve zeytinyağı üreticisi. 1923’te dünyaya gelmiş. Tıpkı yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları gibi azimli, çalışkan ve dinamik bir kişiymiş. 58 yıllık hayatı da göreceli olarak kısa ama dolu dolu geçmiş. Önce Balıkesir’de ilköğrenimini tamamlamış. Sonra İstanbul’da Haydarpaşa Lisesi’nde orta öğrenimine devam etmiş. Ardından Robert Kolej bünyesinde olan şimdiki Boğaziçi Üniversitesi Kampüsü’ne dahil okulun lise bölümüne yazılmış. Ancak dedesi tarafından Karaağaç’a çalışmak üzere çağırılmış. Dedesi, “Getirin oğlanı, onu yetiştirip işleri öğreteceğim” demiş.
Sektörde birçok ‘ilk’te onun imzası var
Bunun üzerine Ethem Bey, Robert Kolej’den kaydını sildirip köye geri dönmüş. 1938’te zorunlu olarak iş hayatına giren İbrahim Ethem Tolun’un altına bir at arabası verilmiş. Dedesi onu bir çırak gibi sıfırdan yetiştirmiş ve her türlü işe koşturmuş. 1950’ye kadar Karaağaç’taki zeytinyağı fabrikasını işleten Ethem Bey, 1950’de Havran’da Türkiye’nin ilk entegre bitkisel yağ üretim fabrikasını kurmuş. Bu tesisin dışında Burhaniye’de de bir sabunhane işletmiş. 43 yıllık iş hayatı boyunca her zaman yenilikçi ve girişimci yaklaşımıyla sektörün ileri gelen isimleri arasında olmuş. Türkiye’de yer alan ve ulusal marka değeri taşıyan üreticilerin uzun yıllar tedarikçiliğini yapmış. Burhaniye Ticaret Odası’nın ilk başkanı olmuş, Ege Bölgesi Sanayi Odası’nda Zeytin ve Zeytinyağı Komisyon Başkanlığı görevini üstlenmiş. Ancak, erken yaşlarda iş yaşamına girmesi ve yoğun temposu nedeniyle 1981’de rahatsızlanıp kısa bir süre sonra da hayata gözlerini yummuş. İbrahim Ethem Tolun’un ardından bayrağı yörede “İbrahim Ethem Tolun’un ziraatçi damadı” olarak bilinen Prof. Dr. Erdoğan Oktay devralmış. 1998’de de kızı Dr. Dilşen Oktay, aile geleneğini sürdürerek işe dahil olmuş.
Manisa-Girit-Bologna arasında mekik dokudu
Dilşen Hanım, 1980 İzmir doğumlu. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü mezunu. Yüksek lisansını Girit Adası’ndaki MAICh’te (Mediterranean Agronomic Institute of Chania) yapmış. “Ege’de Zeytinyağı Tüketiminin Artırılmasında Tedarik Zinciri Yönetiminin Olası Katkıları Üzerine Bir Araştırma” konulu tez çalışmasıyla doktor unvanını almış. 2008’de Erasmus kapsamında 3 ay boyunca İtalya’nın Bologna Forli kentinde bulunan Olitalia adlı yağ paketleme firmasında kalite kontrol görevlisi olarak çalışmış. Daha sonra Bologna Üniversitesi Gıda Bilimleri Bölümü’nde zeytinyağı üzerine araştırmalarda bulunmuş, tadım kursu ve atölyelerine katılmış. 2015-2017 yılları arasında İzmir Ekonomi Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Meslek Yüksekokulu Mutfak Sanatları ve Yönetimi Bölümü’nde zeytin, zeytinyağı ve mutfak kültürü, hijyen ve sanitasyon ile gıda bilimi dersleri vermiş. Halen Zeytindostu Derneği Genel Sekreteri olarak görev yapıyor. Butik Zeytin ve Zeytinyağcılar Derneği’nin de kurucu yönetim kurulu üyelerinden. Aynı zamanda Gömeç Karaağaç’ta ailesine ait zeytinliklerle ilgileniyor, zeytinyağı üretiyor.
Baba-kız, emeğe saygı için el ele verdiler
Dedesi 59’unda vefat ettiğinde o daha 1 yaşındaymış. Dolayısıyla kendisini tanıma şerefine nail olamamış. Ancak onu ailesinden ve Edremit Körfez yöresinde o kadar çok kişiden dinlemiş ki, hayran kalmış. Ortaokul yıllarında babasına, “Dedeminki gibi bir fabrikayı yönetmek için hangi bölümde okumam gerekir?” diye sorduktan sonra farkında olmadan tüm hayatı zeytinyağı üzerine gelişmiş. Baba-kız, tıpkı Ethem Bey gibi toptan zeytinyağı satışına odaklanmışken, yakın çevrelerinin de teşvikiyle 4 yıl önce markalaşma ve perakende satışa yönelme kararı almışlar. Marka ismi ararken de fark etmişler ki, bütün servetleri İbrahim Ethem Tolon’un alın teri ve yoğun çalışmasının ürünü. Bu emeğe saygımızı göstermek ve Ethem Bey’in adını gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla markalarını ‘Ethem Bey Zeytinyağları’ olarak tescilletmişler. Ve hemen peşi sıra İtalya’da düzenlenen Flos Olei Uluslararası Zeytinyağı Yarışması’nda 84 puan alarak dünyanın en iyi 500 zeytinyağı arasına girmeye hak kazanmışlar. Şimdilerde ‘İmparator’un adına yakışır şekilde üretimlerine devam ediyorlar, “Bu daha başlangıç. Önümüzdeki süreçte zeytincilik adına elimizden geleni yapmaya var gücümüzle devam edeceğiz” diyorlar.
‘Afacan’lara özel
‘Zeytinyağı Kraliçesi’ unvanlı Dr. Dilşen Oktay, ‘sihirli iksir’i miniklere de sevdirmek için kolları sıvamış. ‘Ethem Bey Zeytinyağları’na ‘Afacan’lara Özel’i eklemiş. Diyor ki: “Dedem Ethem Bey torunlarını çok sever ve onların sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri için en kaliteli zeytinyağlarını üretmek isterdi. Biz de onun mirasını yerine getirmek ve Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınma için öne sürdüğü küresel hedefleri gerçekleştirmek amacıyla Afacanlar’a Özel serisini çıkardık. Kendi küçük, lezzeti büyük bu özel zeytinyağını afacanlara en iyi şekilde sunmak için çok çalıştık. Güneş zeytinleri bronzlaştırmadan önce topladık ve hemen soğuk sıkarak yağını çıkardık. Afacanların minik ellerine özel 175 ml’lik minik kutuda en taze yağımızı doldurduk. Afiyetle yesinler, mutlu mutlu büyüsünler diye...”