Zeytin Barış Yolu’nda yürüyerek zeytin barış parkları ile dünyaya barış çağrısı
M.Ö. 5’inci Yüzyıl’da yaşamış olan Antik Yunan tarihçisi Thukididis, “Akdenizliler zeytin ağacını ve asmayı işlemeyi öğrendikleri zaman barbarlıktan uzaklaşmaya başladılar” demiştir. Yüzyıllardır zeytin ağacı dünya ana üzerinde medeniyet ışığını, bolluğu, bereketi, barışı simgelemektedir. Dünyaya barış, medeniyet, birliktelik mesajları neden Anadolu toprakları üzerinden geçen ve barışın simgesi olan zeytin barış yolu projesi ile verilmesin?
Zeytin ağacı ve barış sevdalısı biri olarak hayallerimden biri Anadolu topraklarında birçok şehri kapsayan ve barışın simgesi olan bir zeytin yolu olmasıydı. Bunun için hayalimin peşinden giderken bunu çalıştığım alanlar olan veri bilimi ve bilgi teknolojileriyle birleştirerek projeler hazırlamaya başlamıştım. Bir yandan, “Türkiye’deki zeytinciliğe nasıl katkı yaparım?” diye düşünürken; bir yandan da, “Uluslararası bir zeytin yolu neden olmasın?” diye düşünüyordum. Bu yol, Anadolu’nun kültürüyle harmanlanmış, bilim ve sanatın zeytin üretilen kentlerle buluştuğu bir zeytin yolu idi. 2015’te beni üzerinde çalıştığı Avustralya, Yeni Zelanda ve Türkiye’yi de kapsayan bir zeytin barış yolu projesi için Sevil Ören Konakçı aradı. Kendisiyle ilk kez telefonda görüşmüştük. Proje, Gelibolu Savaşı gibi acı dolu bir harbin sonunda ortaya çıkan sıra dışı bir dostluğun vurgulanması için düşünülmüştü. 2018’de tekrar bir telefon görüşmesi yaptık. Zeytin yolu hayali peşinde koşarken, Sevil Hanım’la tanıştıktan sonra kendimi zeytin barış yolunda manen yürümeye başlamış buldum.
Haziran 2021’de kendisine Avustralya’da ulaştığımda bu hayalden vazgeçmediğini ve çalışmalarına pandemi süresinde Sydney’den devam ettiğini hayretle gördüm. Kendisiyle yaptığımız son görüşmenin ardından yaptığı çalışmalar meyvesini vermeye başlamıştı. Sevil Ören Konakçı’nın Avustralya’da sağlamış olduğu bağlantılarla zeytin barış yolu projesi Dünya Barış Parkları (IIPT) ile birleşerek zeytin barış parklarına dönüşmüştü. Böylelikle, Sevil Hanım’ın girişimi, Dr. Levent Köstem’in, Köstem Zeytinyağı Müzesi’ni kapsayan desteği ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin katkısıyla zeytin barış yolu projesi 21 Kasım 2021’de lansmanı gerçekleştirilerek hayata geçti. Dünyanın birçok ülkesinde zeytinin önemini ortaya koymak ve ülkeler arası işbirliğini pekiştirmek amacıyla oluşturulan zeytin yolu rotası Türkiye’de ilk kez İzmir’den başlayarak Urla’ya uzanmış oldu. Orada da ilk zeytin barış parkı, Köstem Zeytinyağı Müzesi’nin önünde açılmış oldu. Bu yolun Gelibolu’ya kadar uzanarak ileride de Avrupa Zeytin Yolları ile birleşmesi düşünülüyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce düzenlenen zeytin hasat festivali, Türkiye’de, İzmir Urla’da bulunan Köstem Zeytinyağı Müzesi’nin önünde açılan ilk zeytin barış parkı ile zeytin barış festivaline dönüştü. Parkın açılışı 21 Kasım 2021 ve 4 Aralık 2021’de iki ayrı törenle gerçekleşti. Sevil Ören Konakçı ve Avustralya Başkanı Gail Parsonage’ın katılamaması nedeniyle birinci resmi açılışı IIPT üyesi olan Yunan ve Avusturalyalı Andreas Larantzakis gerçekleştirdi. İkinci açılış ise İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin zeytin hasat şenliğinin zeytin barış şenliğine dönüştürülmesiyle yapıldı. Bu röportajda zeytin barış yolunu bir düşten gerçekliğe taşımak için yıllardır emek veren Sevil Hanım’la görüşerek sizlerle bu projenin varoluş hikayesini paylaşmak istedim.
İLKİ URLA’DAKİ KÖSTEM MÜZESİ’NDE
* Sevil Hanım, Zeytin Barış Parkı’nın hikayesini sizden dinleyebilir miyiz?
– 2000’de Ürdün Amman’da Uluslararası Turizm Yoluyla Barış Enstitüsü (IIPT) Kurucu Başkanı Prof. Dr. Louis D’Amore tarafından Uluslararası Turizm Yoluyla Barış Enstitüsü Dünya Zirvesi düzenlendi. Bu zirvede Bethany-Beyond-Jordan ‘Dünya Barış Parkı’ ilan edildi. Ben, “Neden Gelibolu değil de Bethany-Beyond-Jordan” diye uçağa atlayıp gitmiştim. Onlara bu konudan bahsedince kapanış konuşmasında bana söz verdiler. Yaptığım konuşmada Atatürk’ün, “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” sözleriyle Gelibolu’yu ve Çanakkale’yi vurgulamış oldum. Sonrasında zeytin barış yolu projesini hayata geçirmek için Avustralya Zeytinyağı Birliği, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi gibi konuyla ilgili kurumlarla görüşmelere başladım. Bu projeyi 2017’de dönemin Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Ümmühan Tibet’le paylaştım. Ümmühan Hanım beni Dr. Levent Köstem’e yönlendirdi. Kendisi de beni Köstem Zeytinyağı Müzesi’nin 2017’deki açılışına davet etti. Bu açılışta Avustralya Zeytinyağı Birliği Başkanı’nın zeytin barış yolu ile ilgili mesajını bir konuşma yaparak paylaştım. Avustralya, Anzak ve Türkiye’yi birleştiren bir zeytin barış yolu projesinin hazırlığını tamamlamıştım. Dünya turizm profesyonellerinin küresel turizmi ve arkadaşlığı yaymaya çalıştığı uluslararası bir sivil toplum örgütü olan SKAL’ın Avustralya koluna 2018’de Sydney’deki bir toplantıda zeytin barış yolu projemin hazırlığından bahsetme fırsatım oldu. Toplantıda, Uluslararası Turizm Yoluyla Barış Enstitüsü (IIPT) Başkanı Gail Parsonage ile tanıştım. Parsonage’ın da önerisiyle zeytin barış projesi ile barış parklarını birleştirme kararı aldık. Zeytin barış yolu üzerindeki her varış noktasında bir barış parkı fikri ortaya çıktı. Buradan yola çıkarak İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir SKAL’ı devreye soktum. Böylelikle bu projeyi müşterek olarak yönetmeye başlamış oldum. Dr. Levent Köstem’in özverisi ve katkısıyla zeytin barış yolunun başı Köstem Zeytinyağı Müzesi olarak ortaya çıktı. Avustralya Uluslararası Turizm Yoluyla Barış Enstitüsü’nün girişimi olan dünyadaki ilk zeytin barış parkı da Urla Köstem Müzesi’nin önünde açılmış oldu. Pandemiden dolayı Avustralya’da kaldığım için açılış törenine katılamadım.
İKİNCİSİ 2023’TE ÇANAKKALE’DE
* Dünya üzerinde kaç adet barış parkı var? Avustralya’daki bir organizasyonun Türkiye’yi bu kadar önemsemesinin ve barış parkları açmak için harekete geçmesinin nedeni sizce nedir?
– Dünyada şu an için 450 barış parkı mevcut. Avustralya’da da 3 tane var. Çanakkale Savaşı’ndan dolayı Yeni Zelanda ve Avustralya için Gelibolu’nun, Türkiye’nin çok önemli bir yeri var. Türkiye’yi o kadar seviyor ve sayıyorlar ki anlatamam. Ben bunu gençlere bırakılacak bir işbirliği, bir turizm alışverişi olarak görüyorum. Avustralya, Anzak ve Türkiye halklarının çocuklarının gelecek için paylaşacakları çok şey olduğunu düşünüyorum. Bu olgunun da buradan dünyaya yayılacağını düşünüyorum.
* Dünyada birçok barış parkı olmasına rağmen Urla’da açılan barış parkı zeytin barış yolunun bir parçası olması nedeniyle diğerlerinden ayrılıyor. Böylelikle Urla’da açılan barış parkı ilk zeytin barış parkı olması özelliğiyle dikkatleri üzerine çekiyor. İkinci zeytin barış parkının nerede açılması düşünülüyor?
– İkinci zeytin barış parkının Cumhuriyet’in 100’üncü yılı olan 2023’ün ekim-kasım aylarında Çanakkale’de açılması planlanıyor. Umarım o zaman Avustralya’dan Uluslararası Turizm Yoluyla Barış Enstitüsü’nün Başkanı ve üyeleri de gelip açılışı kendileri gerçekleştirebilecekler. İlk açılışta Avustralya Büyükelçiliği katılımı sağladı. Ayrıca Sydney eski Başkonsolosu Niyazi Adalı da vardı. Niyazi Adalı, Türkiye, Avustralya, Yeni Zelanda Dostluk Tanıtım Derneği’ni kurdu. Ben de bu derneğin uzman danışmanıyım. ‘Zeytin barış yolu’ projesi aynı zamanda bu derneğin bünyesinde yer alıyor. Projeye destek veren dernekler arasında, kurucu başkanının Kate Clow olduğu Kültür Yolları Derneği de var. Ben de zaten Türkiye Kültür Yolları’nın onur üyesiyim.
CUMHURİYET’İN 100’ÜNCÜ YILINDA
* Bu arada açılışı IIPT üyesi olan Yunan ve Avusturalyalı Andreas Larantzakis’in gerçekleştirdiğini görüyoruz. Larantzakis’le nerede tanıştınız?
– Andreas Larantzakis’le 2000’de Ürdün’deki zirvede tanıştık. Prof. Dr. Louis D’Amore, Bethany-Beyond-Jordan’da ilk zeytin fidesini bizim birlikte dikmemizi istedi. Şimdi görüyoruz ki 21 yıl sonra da birlikte ektiğimiz bu fide ürün verdi. Pandemiden dolayı Avustralya’dan diğer üyeler gelemeyince 21 Kasım 2021’deki ilk açılışı Larantzakis gerçekleştirdi.
* Önünüzde yeni proje fikirleri var mı?
– Türkiye’ye dönmeden önce Avustralya Zeytinyağı Birliği Başkanları ve Avustralya IIPT Başkanı Gail Parsonage ile yaptığım uzun toplantı sonucunda Çanakkale ya da İzmir’de 2023’ün ekim-kasım aylarında zeytin barış yolu ve zeytin barış parklarını içeren bir konferans düzenlemeyi planlıyoruz. Bu konferansla Mustafa Kemal Atatürk’ün kurucusu olduğu Cumhuriyet’imizin 100’üncü yılında zeytinle dünyaya barış mesajı aktarmak niyetindeyiz.
* Gastronomi projenizi de zeytin barış yolu projesi ile birleştirmeyi düşündünüz mü?
– Evet tabii ki düşünüyorum. Zeytin gastronominin ana unsuru. Amacım da dünyaya zeytinyağlı yemekler kültürünü aşılamak.
KİMDİR?
Sevil Ören Konakçı, THY Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü ve Yabancı Havayolları Temsilcileri Komisyonu Genel Sekreterliği yaptı. Konferans turizminin Türkiye’ye getirilmesi kapsamında THY’de çalışırken İstanbul’u Avrupa Konferans Kentleri Federasyonu ile tanıştırdı. Ayrıca bir dönem MeeTurkey Incentive and Alternative Tourism Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği’ni yürüttü.