DERİK DOSYASI
Zeytin cenneti sizi bekliyor
Derik, ‘zeytin cenneti’ kabul ediliyor. İlçenin girişinde kendini gösteren zeytinlikler, Derik’in simgesi adeta. Daha önce bölgede yaşayan Ermeniler tarafından ekildiği sanılan zeytinler Derik’in en önemli geçim kaynaklarından. Bölgede 12 bin dekara yayılmış yaklaşık 500 bin zeytin ağacı bulunuyor. Zeytinler ilaç ve gübre kullanılmadan organik şekilde yetiştiriliyor. Batı bölgelerinde 3’ü geçmeyen zeytin çeşidi bulunurken, Derik’te 10 çeşit zeytin yetişiyor.
Mardin’e bağlı Derik, ‘zeytinin anavatanı’ olarak kabul edilen Yukarı Mezopotamya’da yer alan şirin bir ilçemiz. O coğrafyada iyi bilinse de pek çok kişi Derik’te zeytin yetiştirildiğinden ne yazık ki haberdar değil. Oysa ilçedeki zeytinliklerde 500 yıllık ağaçlar bulunuyor. Bu bile Derik’teki zeytinciliğin geçmişini bin yıllarca geçmişe götürmeye imkan tanıyor.
İlçe Tarım Müdürlüğü’nün verilerine göre 2022 sezonu sonu itibariyle ilçede 11 bin 661 dekarda zeytin yetiştiriciliği yapılıyor. Derik’te 325 bin meyve veren, 145 bin 500 de meyve verme yaşına gelmemiş ağaç var. Bu ağaçlardan var yılı denilen verimli yıllarda 6-7 bin ton, yok yılı olarak tabir edilen yıllarda da 3-4 bin ton civarında zeytin toplanıyor. Rekoltenin ortalama yüzde 80’i sofralık olarak değerlendiriliyor.
‘HALHALI’NIN YERİ BAŞKA
Derik, zeytin çeşitliliği bakımından oldukça zengin. ‘Zoncik’, ‘Xursêkî’, ‘Melqebazî’, ‘Belotî’, ‘Kejik’, ‘Mawî’, ‘Gulekî’, ‘Girover’, ‘Zorahin’ ve ‘Ağliş’ olarak isimlendirilen zeytin çeşitlerine sahip. Ancak yine de Derik zeytini denince akla yörede ‘Xirxalî’ denilen ‘Halhalı’ geliyor. Bugüne kadar dar bir alanda üretilip tüketilen Derik zeytini yakın geçmişte önemli sayılabilecek birkaç başarıya imza attıktan sonra nisbeten tanınmaya başlandı. Bunda şehit Kaymakam Muhammet Fatih Safitürk’ün emeği büyük. Zeytinin Derik için ne kadar önemli olduğunu fark eden ilk kaymakam olan Safitürk, gösterdiği çabalarla, çevresinde zeytiniyle ünlü ilçenin bu alandaki ününü Türkiye’nin geri kalanına da duyurdu, bununla da yetinmeyerek uluslararası bir üne kavuşmasına vesile oldu.
ÜST ÜSTE ÖDÜLLE TAÇLANDI
Derik zeytininden elde edilen zeytinyağı, Nisan 2019’da İngiltere’de düzenlenen London International Olive Oil Competitions adlı yarışmada 430 ürün arasından birinci seçilerek altın madalyayla ödüllendirildi. Aynı yılın haziran ayında yine İngiltere’deki London Uluslararası Kalite Yarışması’nda ‘Derik Halhalı Kırma Zeytini’ de bronz ödüle layık görüldü. Aynı yılın temmuz ayında bir ödül de Japonya’dan geldi. Japon Prize Uluslararası Kalite Yarışması’nda Derik zeytinyağı gümüş madalya aldı. Derik zeytini ve zeytinyağı bu ödüllerle hem ticari değerini artırmış, hem de şehit kaymakam Muhammet Fatih Safitürk’ün hayalini gerçekleştirmiş oldu.
FARKI TAMAMEN DOĞAL OLUŞU
Derik zeytininin bu kadar lezzetli ve kaliteli olmasını sağlayan etmenlerin başında kimyasal gübre ve ilacın hiçbir şekilde kullanılmaması, bunun yerine genellikle hayvansal gübre kullanılması geliyor. Bir diğer etmen ise sulamada da kuyu suyu yerine dere ve şelale suyunun tercih edilmesi. Ancak tüm bu başarılara rağmen markalaşma konusunda yeteri kadar çalışma yok. Halen bu konuda adım atmış firma sayısı bir elin 5 parmağını geçmiyor. Geçtiğimiz 20-22 Ocak’ta düzenlenen, Kaymakam Evren Çakır’ın öncülük ettiği, Mardin Valiliği, Derik Kaymakamlığı, Mardin Büyükşehir Belediyesi, Derik Belediyesi, Dicle Kalkınma Ajansı ve Artuklu Üniversitesi ortaklığında gerçekleştirilen Derik Zeytin Çalıştayı’nın bölgede zeytin üretiminin artırılması, yeni bahçelerin kurulması, çiftçilerin sorunlarının çözümü, markalaşma vs. konularında üreticilere ne ölçüde yol gösterici olacağını hep birlikte izleyip göreceğiz.