KONUK YAZAR
VELİ EKİM-HİBE VE YATIRIM TEŞVİKİ DANIŞMANI
Zeytin/zeytinyağı sektörüne yönelik devlet desteklerinden kimler nasıl yararlanabilir?
Dünya genelinde birincil ekonomik sektör olarak tarım ele alınmaktadır.
Birçok sektör tarımın devamı ve katma değeri olarak varlığını sürdürmektedir.
Hizmet sektöründe olan dünyanın herhangi yerindeki ünlü restoran da uluslararası kahve zinciri de tarımsal üretime muhtaçtır.
Özellikle tarımın sürdürülebilir ve adil olması gerekir ki varlıklarını devam ettirebilsin.
Bu nedenle sosyo-ekonomik olarak gelişmiş ülkeler, tarımsal üretimin devam edebilmesi için çiftçilerine destekleme, vergi avantajları, hibe ve kredi destekleri sağlamaktadır.
Ülkemizde de kalkınma plan ve programları, ulusal tarım stratejisi ile AB’ye uyum sürecinde kırsal alandaki üretim altyapının sağlanması, iyileştirilmesi ve rekabet gücünün artırılması için destek mekanizmaları kurulmuştur.
Kırsal alandaki tarım, hayvancılık, tarım sanayisi, zanaatkarlık gibi sektörleri desteklemeye yönelik Tarım ve Orman Bakanlığı Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) ile AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı’nın Kırsal Kalkınma Bileşeni (IPARD/TKDK) uygulanmaktadır.
2023 yılında duyurulan yeni dönem IPARD III programı ve KKYDP 81 ilde uygulanacaktır.
Peki, bu desteklerden zeytin/zeytinyağı üreticileri nasıl yaralanabilir?
Öncelikle bu desteklerin detaylarından bahsedelim…
DESTEKLEME KALEM VE ORANLARI
KKYDP kapsamında en son yayımlanan tebliğde (2022/29) KDV hariç proje tutarının yüzde 50’si oranında hibe desteği sağlanabilmektedir.
Bu destekler üç kategoridedir: Yeni tesis, tamamlama ve kapasite artırımı/modernizasyon.
Toplam (hibeye esas) proje tutarları yeni tesis için 7 milyon TL, tamamlama için 5 milyon TL, kapasite artırımı/modernizasyon için 4 milyon TL idi (güncel çağrı ile tutar ve oranlar değişiklik gösterebilir).
IPARD/TKDK çerçevesinde ise KDV muaf olarak 500 bin euronun yüzde 55 ya da yüzde 65 oranında hibe yoluyla destek sağlanmaktadır (güncel çağrı ile tutar ve oranlar değişiklik gösterebilir).
Yeni tesis kapsamında boş bir araziye zeytin/zeytinyağı tesisi kurulumu için gerekli inşaat ve üretim hattına yönelik makine-ekipmanlar desteklenmektedir.
Tamamlama kapsamında inşaatı yarım kalmış tesis için belirli oranda inşaat ve makine-ekipman, kapasite artırımı/modernizasyon kapsamında ise mevcut tesis için küçük inşaat işleri ve makine-ekipman satın alımları destek kapsamındadır.
DESTEK SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Destek programları üç aşamadan oluşmaktadır: Başvuru, değerlendirme ve uygulama.
Başvuru: İlgili kurum destek çağrısına çıktıktan sonra belirli sürede proje başvuruları yapılır. Bu süreçte, yatırıma ve proje sahibine ilişkin bir takım evraklar ve başvuru formları hazırlanır.
Değerlendirme: Son başvuru tarihinden sonra ilgili kurum tarafından başvurular değerlendirilir ve değerlendirme kriterleri/puanlamaya göre başarılı projeler ilan edilerek hibe sözleşmesi imzalamaya davet edilir.
Uygulama: Hibe sözleşmesi imzalayan projelerin başvuruda belirttiği şekliyle inşaat ve/veya makine-ekipman satın alımı ve fiziki gerçekleşmesi yapılarak proje öngörüldüğü şekliyle tamamlanır. Hibe ödemesi TKDK projelerinde belirli oranda avans ödemesi yapılır, tüm ödemelerin ve fiziki gerçekleşmelerin tamamlanması ile kalan hibe ödemesi yatırımcıya yapılır. KKYDP’de ise yatırımcı tüm ödemeyi yaptıktan ve fiziki gerçekleşmeyi tamamladıktan sonra hibe ödemesi yatırımcıya yapılır.
Her bir programın farklı puanlama kriterleri ve prosedürleri bulunmaktadır.
Yatırımınızın özelliklerine uygun destek programına başvuru yapabilirsiniz.
Zeytin ve zeytinyağı sektörüne yönelik birkaç kurumun da ihracat destekleri bulunmaktadır.
İhracat desteklerine de bir sonraki sayımızda değineceğiz.
Tarımsal ve kırsal üretimin devamlılığı tüm toplumun ve devletin sorumluluğundadır.
Son yıllarda dünya genelinde yaşanan iklim ve gıda krizi, tarımsal üretimin kırılgan bir yapıda olduğunu göstermiştir.
Gıda önümüzdeki süreçte daha önemli ve stratejik bir sektör olacaktır.
Ülkemizin de gıda alanında kendine yeten ve rekabetçi bir ülke olabilmesi için destek mekanizmalarını en iyi şekilde kullanmalı ve katma değer sağlamalıyız.
(kutu)
TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTELENMESİ PROGRAMI (KKYDP)
Doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliştirilmesi, geriye dönük izlenebilirliğin sağlanması, gıda güvenilirliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluşturulması, kırsal ekonomik altyapının güçlendirilmesi, tarımsal faaliyetler için geliştirilen yeni teknolojilerin üreticiler tarafından kullanımının yaygınlaştırılması, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalışmalarının etkinliklerinin artırılması, kırsal toplumda yerel kalkınma kapasitesinin oluşturulmasına katkı sağlanması için yeni teknoloji içeren yatırımların desteklenmesidir.
Not: 2020/24 sayılı tebliğde KKYDP ismi Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi olarak geçmektedir. Bu yazıda uzun yıllardır bilindiği şekliyle, yani KKYDP olarak yazılmıştır.
(kutu)
TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU (TKDK/IPARD)
Ulusal kalkınma plan, program ve stratejilerinde öngörülen ilke ve hedefler çerçevesinde, AB ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakları da kapsayacak şekilde kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetleri gerçekleştirmektir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan TKDK, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip özel bütçeli bir kamu kurumudur. AB’nin aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturduğu Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı’nın, Kırsal Kalkınma Bileşeni kapsamında hazırlanan IPARD Programı’nın uygulanmasından sorumlu olan TKDK, AB Komisyonu’nun gerçekleştirdiği akreditasyon ve yetki devri sürecini 30 Ağustos 2011 tarihi itibariyle başarıyla tamamlamış ve IPARD desteklerini kullandırmaya başlamıştır. Faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanan ve yüzde 50 ile yüzde 65 arasında değişen mali desteğin kaynağı AB ve Türkiye Cumhuriyeti eş-finansmanıyla oluşturulan IPARD Programı Fonu’dur. ‘Kamu katkısı’ olarak adlandırılan bu destek, program çerçevesinde gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılmaktadır.